Het risico van legionellabesmetting in huishoudelijke warmtapwatersystemen beperken

Ondanks alle aandacht en maatregelen om legionella in woon- en bedrijfsgebouwen zoals hotels en ziekenhuizen te voorkomen, komt er toch af en toe een nieuwe uitbraak met soms fatale afloop in het nieuws. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie komt dit door het gebrek aan geschikte methoden om de infectie te diagnosticeren of onvoldoende bewakingssystemen. Het exacte aantal gevallen is onbekend. In Europa, Australië en de VS zijn er per jaar 10-15 gevallen per miljoen inwoners.

We weten dat de meeste mensen met de veteranenziekte, een ernstige vorm van longontsteking door inademing van aerosolen die legionella bevatten, met de bacterie Legionella pneumophila zijn besmet. Deze bacteriën komen vaak voor in slecht onderhouden kunstmatige watersystemen, vooral koeltorens of verdampingscondensors voor airconditioning en industriële koeling, warm- en koudwatersystemen in openbare en particuliere gebouwen, en whirlpools.

Dit artikel gaat in op de vraag hoe de risico's van legionellabesmetting in warmtapwatersystemen kunnen worden beperkt.

Problemen en uitdagingen bij warmtapwatersystemen

We weten dat de legionellabacterie in aantal toeneemt in water met temperaturen tussen 25 en 46 ºC, dus het is duidelijk dat warmtapwatersystemen een mogelijke bedreiging voor de volksgezondheid vormen en er zo veel mogelijk preventiemaatregelen moeten worden genomen. Dat begint met het erkennen van de problemen en uitdagingen van deze systemen;

  • Systeemontwerpen worden vaak niet gedocumenteerd en kunnen gemakkelijk verkeerd zijn gedimensioneerd of doodlopende uiteinden met stilstaand water hebben
  • Wanneer de watertemperatuur wordt verhoogd van 45 °C naar een (legionellabestendige) temperatuur van 60 °C, wordt er eerder kalk afgezet (4x) en neemt het corrosieproces toe (10x), waardoor de levensduur van het systeem aanzienlijk afneemt.
  • Circulatiepompen zijn vaak te groot of te klein
    Leidingen zijn vaak niet geïsoleerd
  • 70% - 80% van de warmtapwatersystemen hebben geen of een slechte hydronische balans, waardoor er zones met oververhit water en andere zones met onderverhit water ontstaan

Toch hebben de uitdagingen niet alleen te maken met het creëren van een systeem waarin het risico van legionellabesmetting afneemt. Ook een energie-efficiënte werking en comfort voor de gebruiker zijn belangrijke aspecten waarmee rekening moet worden gehouden.

Veelgebruikte, niet-efficiënte oplossingen

Een aantal van de bovengenoemde uitdagingen bij warmtapwatersystemen kan op een eenvoudige manier worden opgelost door de keteltemperatuur te verhogen zodat de aanvoertemperatuur stijgt en/of door een grotere circulatiepomp te gebruiken. Dit zijn alternatieve oplossingen die niet efficiënt en betrouwbaar zijn, omdat een hogere temperatuur leidt tot extra warmteverlies, verspilling van energie en een kortere levensduur van het systeem.

Een andere veelgebruikte, maar niet-efficiënte oplossing is het balanceren van warmtapwatersystemen met handmatige inregelafsluiters, die bij HVAC-systemen voor verwarming en koeling met een constant debiet worden toegepast. Deze inregelafsluiters passen zich niet aan het dynamische karakter van het warmwatersysteem aan en hebben vaak niet de nodige certificeringen voor gebruik in drinkwatersystemen.

Een veilige, energiezuinige en comfortabele oplossing

Thermische inregelafsluiters vormen het beste compromis tussen systeemveiligheid, energie-efficiëntie en comfort voor de gebruiker in warmwatersystemen voor huishoudelijk gebruik. Ze zijn ingesteld op een veilige watertemperatuur waarbij de legionellabacterie niet kan groeien, bijvoorbeeld op 50 °C. De afsluiters worden in elke stijgleiding van het systeem geïnstalleerd, dichtbij de circulatieleiding. De afsluiters zorgen voor een goede hydronische balans, en voor veilige en constante temperaturen, en ze laten het systeem energiezuinig werken, terwijl de gebruiker niet lang op zijn warme water hoeft te wachten.

Uitbreiden met elektronische desinfectie

Thermische inregelafsluiters zorgen dat het warmtapwatersysteem veilig kan worden gebruikt, maar bij sommige systemen is een hogere mate van betrouwbaarheid en veiligheid vereist. In openbare gebouwen zoals ziekenhuizen en hotels zijn er bijvoorbeeld voorschriften om de systeemtemperaturen te bewaken en periodieke verhogingen van de watertemperatuur en andere maatregelen toe te passen voor volledige controle over het systeem en inzicht in mogelijke legionelladreigingen.

Voor dergelijke gebouwen raden wij aan om een elektronisch geregelde temperatuurregistratie, bewaking en thermische desinfectieoplossing te gebruiken. Een dergelijk systeem vermindert het risico van legionellabesmetting nog verder door de watertemperatuur periodiek te verhogen tot een niveau waarbij de legionellabacterie niet kan overleven. Bij een temperatuur van 65 °C duurt het slechts 10 minuten om het water te desinfecteren. Elektronische desinfectie is niet alleen een goede oplossing om de legionellabacterie te doden. Het zorgt ook voor lagere operationele kosten en voor meer betrouwbaarheid van zowel het warmtapwatersysteem als de vereiste verzamelde gegevens.

Thermische balans & elektronische desinfectieoplossing van Danfoss

Danfoss biedt al zo'n twintig jaar een oplossing voor een thermische balans en elektronische desinfectie van warmtapwatersystemen. Deze oplossing bestaat uit twee hoofdproducten:

Samen bieden zij een geavanceerde en rendabele oplossing om het risico van legionellabesmetting te beperken, dankzij de automatische bewaking en opslag van temperatuurgegevens.

Beide producten zijn aanzienlijk verbeterd en presteren nu nog beter. De MTCV is onlangs verbeterd door het gebruik van een speciale POM-polymeerhoofdkegel en loodvrije materialen voor alle componenten die in direct contact met het water staan.

De CCR2+ is de opvolger van CCR2 en voegt veel moderne technologieën toe aan het elektronische regelproces. Het omvat nu bijvoorbeeld regeling en bewaking van de temperatuur van het warmtapwatersysteem op afstand via een mobiel apparaat dat op wifi is aangesloten, met de optie voor volledige integratie met gebouwautomatiseringssystemen Alle temperaturen worden in de regelaar opgeslagen en de facilitair manager kan de gegevens bijvoorbeeld op zijn mobiele telefoon bekijken of automatisch alarmen en meldingen ontvangen.

Voor meer informatie:

Animatievideo Datablad MTCV Datablad CCR2+